پروانه یا فن خودرو چیست؟
سیستم فن کولر اتوبوس و موتور در هنگام خنک‌سازی موتور وظیفه تهیه هوای مورد نیاز برای این پروسه را برعهده دارد. فن خودرو را اصولا به شکل پروانه‌ی هواکش در قسمت جلوی بدنه موتور مشاهده می کنیم. به همین علت است که فن خودرو را پروانه موتور یا پروانه رادیاتور نیز می نامند. این پروانه ها در حالت کلی به دو صورت نقش دمنده سیستم خنک‌کاری را بر عهده دارند.
نقش فن موتور در سیستم خنک‌کاری خودرو چیست؟
برای اینکه بتوانیم پروسه سیستم خنک کننده را و نقش فن موتور و فن کولر اتوبوس را در این مورد بدانیم بهتر است کل این مسیر را با هم بررسی کنیم.مهمترین وظیفه این سیستم ها تامین دمای مناسب و استاندارد برای موتور است. اجزای این سیستم به دو دسته تقسیم می‌شوند.
مکانیکی:
الکتریکی:
معمولا مقداری از گرمای ایجاد شده در موتور از اگزوز خارج می‌شود. و بخش دیگر در بدنه موتور باقی می ماند و باعث گرم شدن بلوک سیلندر، سرسیلندر و سایر اجزای موتور می‌شود. این گرما توسط سیستم خنک کننده به تدریج کاهش می یابد. به این ترتیب که واتر پمپ آب رادیاتور را به راه ها و کانال‌های مدار آب اطراف بلوک سیلندر می فرستد. آب با جریان در این مسیرها دمای بلوک و اجزای گوناگون موتور مانند سوپاپ‌ها و مانیولد‌ها را کاهش داده و به سمت رادیاتور برگشت می دهد.
دمای آب در رادیاتور دوباره کاهش می باد و دوبار مسیر خود را به سمت موتور در پیش می‌گیرد. اما دمای آب در رادیاتور از طریق عبور از یک مسیر طولانی با سطح مقطع کم و مجاورت با هوای خنک محیط در تمام مدت عبور از رادیاتور کاهش می‌یابد. فن یا پروانه ماشین به عنوان دمنده نقش تامین‌کننده این هوای محیطی را بر عهده دارند. به این ترتیب باید گفت که با وجود اهمیت رادیاتور در عملکرد سیستم خنک‌کاری، این قطعه بدون فن کارایی خود را از دست خواهد داد و نمی‌تواند وظیفه‌اش را به خوبی و کامل انجام دهد.
علامت های خرابی فن کولر اتوبوس و فن موتور
به وجود آمدن اشکال در سیستم موتور فن اتوبوس نشانه هایی را به همراه دارد. مهمترین دلایلی که باعث می شود رانندگان احساس کنند موتور فن دچار اشکال شده است موارد زیر است:
از جمله نکات مهمی که باید در مورد فن اتوبوس بدانید این است که به محض اینکه احساس کردید عملکرد آن دچار ایراد شده است به تعمیر گاه مراجعه نکنید. در زیر لیست مواردی را که ابتدا قبل از مراجعه به تعمیر گاه باید چک بشود را اشاره می کنیم:
انواع فن موتور
دو نوع فن موتور وجود دارد "یک دور" و " دو دور" موتورهای فن یک دور همان طور که از نامش پیداست فقط یک حالت برای چرخاندن پروانه دارد. این ویژگی در مدل دو دور با دو حالت دور کند و دور تند وجود دارد. اکثر خودروهای امروزی از مدل دوم استفاده می کنند چرا که بر اساس گرمای موتور و دمای آن کار می کنند.به این ترتیب در دمایی مشخص جریان هوای ایجاد شده از سمت رادیاتور شروع کرده و به دستور موتورفن دما را کاهش می دهد.
در واقع موتور فن یک موتور الکتریکی تشکیل شده از موتور، پروانه، قاب پروانه، کانتور، دسته سیم و مقاومت حرارتی فن موترر است. طریقه کار این سیستم به این صورت است که با بالا رفتن دمای آب، کامپیوتر مرکزی خودرو (ECU) فرمانی مبنی بر فعال شدن فن صادر می کند این فرمان بسته به میزان دما فرق می کند اگر دمای آب حدود 90 درجه سانتی گراد باشد دور کند و اگر بالاتر باشد دور تند فعال می شود.
نحوه خارج کردن فن موتور
در اغلب خودروها این سیستم در میانی ترین بخش موتور قرار می گیرد. به علت آئرودینامیکی که در طرفین خودروها وجود دارد موتور فن در جایی تعبیه می شود که بیشترین بازدهی را داشته باشد. منظور از بازدهی حداکثر توانی است که موتور فن برای چرخیدن پروانه ها می گذارد.
برای باز کردن فن اتوبوس مراحل زیر را طی می کنیم:
پس از خارج کردن فن موتور می توانید آن را تمیز کرده و تمامی مراحل را معکوس انجام دهید تا دوباره در محل خود قرار گیرد و نصب شود. پس از نصب قبل از حرکت خودرو حتما تست کنید که فن موتور به درستی نصب شده است و طبق روال و صحیح کار می کند.
- فن مکانیکی : امروزه دیگر شاهد تولید فن های مکانیکی نیستیم و این دست از قطعات منسوخ شده و تولید نمی شوند.
- فن برقی: فن‌های برقی به همراه تمامی متعلقات خود در قسمت الکتریکی سیستم خنک‌کاری نصب می شوند و فن‌های مکانیکی در قسمت اجزای مکانیکی این سیستم بودند.
- واتر پمپ
- ترموستات
- شلنگ‌ها
- کانال‌های مدار آب
- رادیاتور و درب آن
- پروانه فن
- ECU یا یونیت فن
- رله
- از کار افتادن فن
- ضعیف شدن چرخش فن
- بالا بودن دمای موتور علیرغم کار کردن فن
- شنیدن صداهای اضافی و احساس لرزه غیر طبیعی
- روشن شدن چراغ چک خودرو
- به علت میزان لرزش بالایی که این قسمت دارد طبیعی است که بارکد پرچ شده بعد از مدتی جدا شود و به سایر قسمت ها برخورد کند
- ابتدا جعبه فیور را چک کنید و مطمن شوید که فیوز های مربوطه نسوخته باشند.
- در خودرو، سیستم های پرمصرف از آمپر 30 به بالا استفاده می کنند. فیوزهای موتور فن نیز معمولا 40 آمپری هستند. پس سالم بودن فیوز حرارتی را بررسی کنید.
- دقت کنید که جریان الکتریکی در سیم ها و مدار مقاومت حرارتی قطع نشده باشند.
- سولفاته شدن سوکت ها هم ممکن است باعث ضعیف شدن عملکرد موتور فن شده باشد.
- اتصالات قاب پروانه و عدم آسیب دیدن آن را هم چک کنید.
- کنترل کنید رله فن موتور سالم باشد.
- دسترسی به موتور فن کولر اتوبوس از قسمت میانی کاپوت امکان پذیر است
- بعد از باز کردن پیچ های سینی فن آن را از خودرو جدا کنید
- سپس فن را از محل تعبیه شده جدا کنید
- پیچ های فن موتور را باز کنید