کامیون از جمله وسایل نقلیه پرکاربردی است که برای حمل و نقل محموله‌های سنگین از یک شهر به شهری دیگر و یا یک کشور به کشوری دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. کامیون‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هریک از آنها نیز ظرفیت مشخصی برای حمل بار دارند که این ظرفیت تحت عنوان تناژ کامیون شناخته می‌شود. تناژ کامیون یک مفهوم مهم در صنعت حمل و نقل است و به وزن حداکثری یا مجازی گفته می‌شود که یک کامیون می‌تواند آن را به صورت ایمن و بی خطر حمل کند. این مسئله به عنوان یک معیار ایمنی و محیطی بسیار مهم در جاده‌ها مطرح می‌شود و رعایت آن نیز از اهمیت بالایی برخورد است.
هر کامیون دارای تناژ مشخصی است که میزان آن در دفترچه راهنمای وسیله نقلیه توسط کارخانه سازنده درج شده است. بدین ترتیب هر کامیون باید بر اساس میزان تناژ مجاز خود بارگیری کند و در صورت دارا بودن اضافه تناژ یا همان اضافه بار، توسط پلیس راهور جریمه خواهد شد. اما به نظر شما علت این سخت‌گیری چیست و چرا یک کامیون نباید بیشتر از حد مجاز بارگیری کند؟ در ادامه این مطلب مفهوم دقیق و کلی تناژ کامیون را مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را با قوانین مربوط به آن نیز آشنا خواهیم کرد. با تهران یکتا همراه باشید.
برای خرید لوازم یدکی ماشین سنگین از تهران یکتا، کلیک کنید.
تناژ کامیون چیست؟
تناژ کامیون که با عناوین دیگری همچون ظرفیت محموله یا ظرفیت بار حمل و نقل نیز شناخته می‌شود، به حداکثر وزن مجاز برای بارگیری کامیون‌ها اشاره دارد؛ یعنی میزان باری که یک کامیون حمل می‌کند، نباید از حد تعیین شده و استاندارد تناژ آن فراتر برود. وزن مجاز تناژ انواع کامیون بر اساس واحد کیلوگرم یا تن تعیین می‌شود و مقدار آن نیز به قوانین و مقررات حمل و نقل هر کشور بستگی دارد. میزان تناژ کامیون از مجموع وزن کامیون و وزن محموله بدست می‌آید. دو عامل زیر در تعیین تناژ کامیون موثر هستند:
مطالعه کنید: انواع کامیون بنز
- نوع کامیون: کامیون‌ها دارای مدل‌های مختلفی همچون کامیون‌های کوچک، کامیون‌های باری، کامیون‌های حمل مایعات و غیره هستند که هر مدل نیز تناژ خاص خود را برای حمل بار دارد.
- تعداد محورها: محور کامیون بخشی است که چرخ‌ها به آن متصل می‌شوند و اتاق کامیون یا اتاق بار روی آن قرار می‌گیرد. تعداد محورها نیز بر تعیین تناژ کامیون تأثیر دارد. کامیون‌های دارای تعداد محور بیشتر ممکن است دارای بیشترین میزان تناژ مجاز برای باربری باشند.
بنابراین هر کامیون می‌تواند مقدار مشخصی بار را حمل کرده و از مبدا به مقصد نهایی برساند. اگر میزان تناژ کامیون بیشتر از مقدار مجاز باشد، تخلف محسوب شده و صاحب کامیون توسط پلیس راهور و مقامات نظارتی جریمه خواهد شد.
علت تعیین محدودیت تناژ کامیون چیست؟
سوالی که اکنون ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که علت تعیین محدودیت و سقف مشخص برای تناژ کامیون چیست؟ در نظر گرفتن تناژ انواع کامیون دارای دلایل متعددی است که برخی از مهم‌ترین آنها شامل:
حفظ ایمنی جاده‌ها
حفظ ایمنی جاده‌ها یکی از دلایل اصلی برای تعیین تناژ کامیون است. کامیون‌هایی که محموله‌های سنگین و بیش از حد مجاز را حمل کنند، به مرور موجب آسیب و خرابی زیرساخت‌های جاده‌هاو پل‌ها می‌شوند. از این رو به منظور جلوگیری از تخریب جاده‌ها، کامیون‌ها ملزم به رعایت قوانین مربوط به تناژ هستند.
![نحوه تغییر تناژ کامیون]()
جلوگیری از بروز نقص فنی در کامیون
حمل بارهای بیش از حد تناژ موجب کاهش سرعت کامیون‌ها، افت عملکرد بهینه و در نهایت آسیب به قطعات داخلی آنها می‌شود. این آسیب‌ها نیز برای تعمیر و رسیدگی به صرف زمان و هزینه نیاز دارند که این امر برای شرکت‌های حمل و نقل، ضرر محسوب می‌شود. بنابراین به منظور افزایش عمر مفید کامیون و جلوگیری از آسیب زودهنگام به قطعات آنها حتما باید به میزان تناژ استاندارد آنها برای حمل بار توجه داشته باشید.
حفظ محیط زیست
یکی دیگر از دلایل تعیین تناژ برای کامیون‌ها، کمک به حفظ محیط زیست است. کامیون‌هایی که بارهای سنگین حمل می‌کنند، مصرف سوخت بالاتری دارند و در نتیجه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را افزایش می‌دهند. محدود کردن تناژ کامیون می‌تواند تا حدی مصرف سوخت و انتشار گازهای مضر را کاهش دهد.
بنابراین تعیین تناژ کامیون موضوع بسیار مهمی است که عدم توجه به آن موجب خرابی‌های جاده، بروز نقص فنی در کامیون‌ها و حوادث رانندگی می‌شود. تخطی از تناژ مجاز معمولا با اعمال قانون و جریمه توسط مقامات نظارتی پیگیری می‌شود.
مطالعه کنید: بررسی مصرف سوخت انواع کامیون
اضافه تناژ کامیون چیست؟
علاوه بر مفهوم تناژ کامیون، مفهوم دیگری به نام اضافه تناژ کامیون نیز وجود دارد که به معنای حمل بار بیش از حد مجاز یک کامیون است. به بیان ساده‌تر، زمانی که یک کامیون بیشتر از تناژ مجاز خود محموله جابجا می‌کند، اضافه تناژ اتفاق می‌افتد که در صورت مشاهده توسط پلیس، پیگرد قانونی و جریمه به همراه خواهد داشت. اضافه تناژ تقریبا مشابه مفهوم اضافه بار در خطوط هوایی است که مسافران هر پرواز، تنها می‌توانند مقدار مشخصی بار همراه داشته باشند. اضافه تناژ کامیون موجب افزایش خطرات رانندگی می‌شود؛ زیرا در صورت سنگین شدن بیش از حد کامیون، راننده کنترل کمتری بر وسیله نقلیه دارد و این امر احتمال بروز تصادفات و حوادث جاده‌ای را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. مشکلات دیگری همچون آسیب به جاده‌ها، افت عملکرد کامیون و پیامدهای محیطی نیز از دیگرمشکلاتی هستند که بر اثر اضافه تناژ کامیون‌ها بروز پیدا می‌کنند.
بررسی میزان تناژ کامیون‌ها توسط سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای انجام می‌شود. برای محاسبه میزان تناژ هر کامیون، باسکول‌های ثابت و سیار در ایستگاه‌های پلیس راه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورت مشاهده اضافه بار و بارگیری بیش از حد یک کامیون، راننده ماشین جریمه نقدی شده و برای وی نمره منفی نیز ثبت خواهد شد.
![نحوه محاسبه جریمه اضافه بار]()
نحوه محاسبه جریمه اضافه بار
میزان جریمه برای اضافه بار کامیون یا سایر وسایل نقلیه، یک مسئله قانونی و مالی است که بر اساس قوانین و مقررات حمل و نقل هر کشور تعیین می‌شود. کشورها ممکن است دارای قوانین و مقررات مختلفی برای تعیین میزان جریمه اضافه بار باشند. به عنوان مثال، در برخی کشورها، جریمه اضافه بار ممکن است بر اساس هر کیلوگرم اضافه وزن و با توجه به مقدار مشخصی برای هر کیلوگرم اضافه وزن تعیین شود. در دیگر موارد، جریمه‌ها ممکن است به صورت ثابت یا متغیر محاسبه شوند. میزان جریمه اضافه بار در ایران به صورت سالانه توسط سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای اعلام می‌شود. برخی از عواملی که برای محاسبه جریمه اضافه بار در نظر گرفته شوند شامل:
- وزن اضافه بار: جریمه اضافه بار معمولا بر اساس مقدار وزن مازاد بر تناژ مجاز کامیون محاسبه می‌شود؛ یعنی میزان اضافه وزن کامیون نسبت به حداکثر وزن مجاز که در قوانین تعریف شده است.
- نوع بار: برخی از کشورها جریمه را بر اساس نوع بار محاسبه کنند. به عنوان مثال، حمل بارهای خطرناک (همچون مواد شیمیایی) ممکن است جریمه سنگین‌تری نسبت به بارهای دیگر داشته باشد.
- محل تخلف: جریمه اضافه تناژ کامیون ممکن است بر اساس محل تخلف متفاوت باشد. برخی کشورها دارای جریمه‌های منطقه‌ای و متغیر هستند.
- تکرار تخلف: در صورت تکرار تخلف‌های اضافه بار، راننده در ابتدا ملزم به پرداخت جریمه نقدی است. اما در صورت تکرار تخلف، علاوه بر پرداخت جریمه (به همراه مقدار مازاد) کامیون وی نیز توقیف شده و در برخی موارد نیز ممکن است مجوز شرکت حمل و نقل مربوطه باطل شود.
- سابقه تخلف: سوابق تخلف اضافه بار تا حدودی می‌توانند تاثیرگذار باشند و منجر به تعیین جریمه‌های سنگین‌تر شود.
مطالعه کنید: فرق کامیون تک محور و دو محور چیست
جمع بندی
ما در این مطلب از تهران یکتا مفهوم تناژ کامیون را مورد بررسی قرار دادیم و شما را با علل اعمال محدودیت برای حمل بار توسط کامیون‌ها نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید، تناژ کامیون به معنای حداکثر وزن مجاز حمل بار یک کامیون است که معمولا بر اساس عواملی همچون نوع کامیون و تعداد محورهای آن تعیین می‌شود. اضافه تناژ کامیون موجب خرابی زیرساخت‌های جاده‌ای و پل‌ها، افزایش خطر بروز تصادفات جاده‌ای و نقص فنی وسیله نقلیه می‌شود. به همین جهت در ایستگاه‌های پلیس راه، میزان تناژ کامیون‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت مشاهده اضافه تناژ، جریمه نقدی برای راننده تعیین خواهد شد.