سادهترین چیزی که احتمالا همه ما درباره رانندگی میدانیم آن است که فرمان، وسیله هدایت خودرو است، اما برای اینکه راننده بتواند توسط فرمان مسیر خودرو را کنترل و آن را هدایت کند، نیازمند همکاری اجزای مختلفی از یک سیستم بزرگ است که به آن جعبه فرمان می گویند. در ادامه می خواهیم درباره جعبه فرمان ماشین سنگین، جعبه فرمان اتوبوس، جعبه فرمان ولوو و... صحبت کنیم، اما قبل از آن میخواهیم درباره جعبه فرمان توضیح دهیم.
جعبه فرمان چیست؟
سیستم جعبه فرمان، ضمن انتقال نیروی چرخش فرمان، جهت حرکت آن را نیز به چرخها منتقل کرده و به این ترتیب مسیر حرکت خودرو را مشخص میکند. سیستم فرمان نیز مانند دیگر بخشهای فنی خودرو تاکنون پیشرفت فراوانی داشته و اجزای آن تغییرات زیادی کردهاند. یکی از اجزای اصلی سیستم فرمان، جعبه فرمان است که تنوع سیستم به آن بستگی دارد. در واقع میتوان گفت نوع جعبه فرمان، نوع سیستم فرمان را تعیین میکند.
جعبه فرمان روی اتاقک خودرو متصل میشود و وظیفه آن این است که گشتاور فرمان را توسط مفصلها و سیبکهای سیستم فرمان به سگدست منتقل کند. جعبه فرمان انواع مختلفی دارد به طوری که هر نوع آن از اجزای مخصوصی تشکیل شده است. نکته مهم در کیفیت جعبه فرمان این است که هرچه کیفیت جعبه فرمان بیشتر باشد، کنترل فرمان برای راننده راحتتر و نرمتر است، اما طرز کار همه جعبه فرمانها مشابه یکدیگر است.
به طور مثال هنگامی که راننده غربیلک فرمان کامیون بنز را میچرخاند، این گشتاور به جعبه فرمان منتقل میشود. جعبه فرمان حرکت دورانی غربیلک را به حرکت خطی تبدیل میکند و این حرکت خطی را از طریق میله بندی به سگ دست منتقل میکند. در نهایت سگ دست روی سیبکها، به داخل یا خارج میچرخد و این حرکت باعث پیچیدن چرخها به چپ یا راست میشود. از آنجایی که جعبه فرمان در خودروها اهمیت زیادی دارد در این مثال گفته شده، اگر راننده نقصی در جعبه فرمان مشاهده کند، باید نسبت به تعمیر جعبه فرمان اقدام کند.
پیشنهاد میکنیم برای تهیه و خرید لوازم یدکی ماشین سنگین و انواع فرمان ماشین سنگین به تهران یکتا مراجعه کنید.
جعبه فرمان اتوبوس
برای اطمینان از اینکه جعبه فرمان اتوبوس به طور درست در جای خودش قرار گرفته، میتوانید چرخهای جلو را روی رمپ قرار دهید. وقتی روی رمپ بالا رفتید، فرمان را به جلو و عقب بچرخاند و کف دست خود را روی مهرهای قرار دهید که از جعبه فرمان بیرون میآید. سپس نگاه کنید و ببینید آیا شفت قبل از حرکت بازو، در حال چرخش است یا خیر. اگر چنین است، مهره سفت نیست. سپس، دست خود را روی انتهای پیوند درگ که به بازوی پیتمن وصل شده است، قرار دهید. حال دست خود را روی دو انتهای میله داخلی قرار دهید و همین کار را با انتهای بیرونی انجام دهید.
نحوه کار کردن جعبه فرمان اتوبوس به این صورت است که وقتی میخ یا غلتک در وسط قرار دارد، در محکمترین حالت خود قرار دارد و با رفتن به چپ یا راست، به تدریج شل میشود. اگر فرمان جابجا شده باشد، ممکن است شل شده باشد. بنابراین هنگامی که فرمان را به سمت وسط میبرید، فرمان شما میتواند شل و سفت باشد. اگر در آن موقعیت قرار گرفتید، انتهای میله داخلی خود را بردارید و چرخ را تا آخر به سمت چپ و سپس به راست بچرخانید. با این کار میتوانید مطمئن شوید که جعبه فرمان خودروی شما در مرکز خود قرار دارد.
جعبه فرمان ولوو
به تازگی ولوو در تلاش است تا هزینههای خود را کاهش دهد در همین جهت شرکت ولوو روی سیستم فرمانی کار میکند که میتواند از سمت چپ به سمت راست بچرخد و دوباره برگردد. با بوجود آمدن این قابلیت، میتوان گفت جعبه فرمان ولوو پیشرفت زیادی خواهد کرد.
این سیستم که به سیستم فرمان کشویی معروف است نه تنها نیاز به تولید خودروهایی با فرمان چپ و راست ندارد، بلکه به راحتی میتوان خیلی بهتر از قبل رانندگی کرد. در واقع رانندگی کردن را برای رانندگان آسان میکند. با استفاده از جعبه فرمان ولوو، خودروها میتوانند آزادانه رانندگی کنند و هنگام رانندگی به راحتی فرمان را به سمت درست هدایت کنند.
در حالی که بیشتر خودروسازان از این جعبه فرمانها استفاده نمیکنند، بنابراین ولوو با بوجود آوردن این جعبه فرمان کمک خیلی بزرگی به رانندگان کرده است و در واقع میتوان گفت جعبه فرمان ولوو یکی از بهترین سیستمهای جهان است و تلاش قابل قبولی برای ساختن ایدههای جدید دارد.
جعبه فرمان هیدرولیک خاور
خودروییهایی که فرمان هیدرولیکی دارند به یک منبع انرژی نیاز دارند، زیرا این منبع انرژی میتواند به راننده در هنگام پیچیدن و دور زدن کمک کند. بیشتر فرمانهایی که از چنین منبع انرژی استفاده میکنند هیدرولیکی هستند.
نحوه کار فرمان هیدرولیک خاور اینگونه است که وقتی راننده فرمان را میچرخاند، پمپ روغن تحت فشار قرار می گیرد و روغن، فشار لازم را برای فرمان دادن به چرخها را تامین میکند. بعضی از خودروها سیستم فرمان الکترونیکی دارند. در اینگونه خودروها نیروی کمکی به وسیله یک الکتروموتور تأمین میشود.
جعبه فرمان هیدرولیکی خاور اولین و رایجترین نوع جعبه فرمان کمکی است. این جعبه فرمان که ساختاری مانند جعبه فرمان مکانیکی دارد، از یک فشار هیدرولیکی برای به حرکت درآوردن دنده استفاده میکند تا راننده نیروی کمتری برای به گردش درآوردن غربیلک به کار گیرد.
نحوه کار فرمان هیدرولیکی
در این سیستم پمپ نیروی چرخشی خود را از طریق تسمه موتور دریافت میکند و روغن را به لولههای فشار قوی وارد میکند. لولههای فشار روغن را با همان فشار به پشت شیر هیدرولیک سیستم منتقل میکنند. شیر هیدرولیک سوراخهایی دارد که با چرخش فرمان به سمت راست یا چپ، تعدادی از آنها باز میشوند و هدایت روغن به سمت چپ یا راست جک هیدرولیک کنترل میشود. با وارد شدن روغن به سمت جک، باعث حرکت راحتتر فرمان میشود.
سپس روغن بار دیگر از جک عبور میکند و به سمت لولههای برگشت یا فشار ضعیف میرود و سپس به مخزن برمیگردد. فرمانهای هیدرولیکی در صورت ثابت بودن غربیلک، به کار خود ادامه میدهد؛ بنابراین در صورت حرکت خودرو در مسیر مستقیم، اگر راننده دست خود را از روی غربیلک بردارد خودرو به حرکت مستقیم خود ادامه میدهد و جهت غربیلک تغییر نمیکند. در داخل جعبه فرمانهای هیدرولیکی، یک سیلندر و پیستون هیدرولیکی قرار دارد. همچنین فرمان هیدرولیکی از نوع میله بندی را میتوان به سیستمهای فرمان دستی نیز متصل کرد. سیلندر هیدرولیکی بین اتاق یا شاسی خودرو و میله بندی فرمان بسته میشود تا به پیچیدن چرخها کمک کنند.
فواید جعبه فرمان هیدرولیکی خاور
از جمله فواید جعبه فرمان هیدرولیکی خاور میتوان به این نکته اشادره کرد که باعث کم شدن مصرف سوخت خودرو تا ۵ درصد میشود و همچنین در سرعتهای کم باعث تقويت شدن فرمان میشود و در سرعتهای زیاد قدرت فرمان کم میشود.
در سيستم فرمان هیدرولیکی، پمپ هیدرولیک به طور مداوم کار میکند و چرخش فرمان هم در حال فعالیت است و همین موضوع باعث میشود که حدود ۵ اسب بخار از قدرت خودرو صرف کار کردن مداوم روغن هيدروليک در مدار شود.
سخن پایانی
در پایان، نکته مهمی که درباره جعبه فرمان خودرو باید رعایت کنید این است که به طور مداوم آن را بررسی کنید و در صورت مشاهده هر گونه خرابی یا مشکل حتما آن را تعمیر کنید. اگر در این زمینه به موقع اقدام نکنید، باعث میشود جعبه فرمان به تدریج فرسوده شود و خسارتهای زیادی به خودروی شما وارد کند به طوری که دیگر قابلیت تعمیر کردن را نداشته باشد در آن صورت باید جعبه فرمان را به طور کامل تعویض کنید.