آشنایی با انواع گیربکس اتوماتیک

گیربکس یکی از اجزای مهم در سیستم حرکتی اتومبیل است که وظیفه تنظیم سرعت و انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها را بر عهده دارد. گیربکس به عنوان یک عضو واسطه‌ میان موتور و چرخ‌ها عمل می‌کند؛ یعنی نیرو و سرعت موتور را طوری تنظیم می‌کند تا اتومبیل بتواند به بهترین شکل ممکن حرکت کند. گیربکس دارای دو مدل دستی و اتوماتیک است که در مدل دستی راننده باید به صورت دستی و با استفاده از پدال کلاچ، دنده را تعویض کرده و از طریق آن سرعت اتومبیل را تغییر دهد. اما در انواع گیربکس اتوماتیک این فرآیند به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت دستی راننده انجام می‌شود.

گیربکس اتوماتیک دارای مدل‌های مختلفی است که هریک از آنها ویژگی‌های منحصر به فرد خود را داشته و برای نصب در اتومبیل‌های گوناگون، مناسب و کاربردی هستند. با این حال، انواع گیربکس اتوماتیک دارای هدف یکسان هستند اما عملکرد متفاوتی دارند. در ادامه این مطلب از تهران یکتا با معرفی انواع گیربکس اتوماتیک همراهتان هستیم و شما را با ویژگی‌های هر مدل آشنا خواهیم کرد.

برای استعلام قیمت لوازم یدکی ماشین سنگین کلیک کنید.

گیربکس اتوماتیک چیست؟

گیربکس اتوماتیک نوعی جعبه دنده و دستگاه انتقال نیرو در خودرو است که می‌تواند دنده را بدون نیاز به هیچگونه ورودی و دخالت دستی از جانب راننده تغییر داده و سرعت اتومبیل را تنظیم نماید. این سیستم در واقع تنظیم سرعت و انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها را به صورت خودکار و بر اساس شرایط انجام می‌دهد. گیربکس اتوماتیک با دارا بودن اجزاء مکانیکی و الکترونیکی، توانایی تغییر دنده‌ها بدون نیاز به استفاده از کلاچ را فراهم می‌کند؛ یعنی برخلاف گیربکس دستی که برای تعویض دنده به پدال کلاچ نیاز دارد، گیربکس اتوماتیک دارای کلاچ نبوده و این عضو به طور کلی از آن حذف شده است.

مطالعه کنید: نحوه تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک

گیربکس اتوماتیک به صورت کاملا خودکار، بهترین و مناسب‌ترین دنده و سرعت را بر اساس شرایط رانندگی تنظیم می‌کند که این امر منجر به بهبود عملکرد و کارایی موتور اتومبیل خواهد شد. گیربکس اتوماتیک در هنگام ترافیک به شما امکان می‌دهد تا بدون نیاز به تغییر دستی دنده و استفاده مداوم از کلاچ، به راحتی و تنها با فشردن پدال گاز، رانندگی کنید.

تغییر دنده‌ها در گیربکس اتوماتیک به صورت پیوسته و بسیار سریع انجام می‌شود، بنابراین اتومبیل شما در شرایط مختلف عملکرد بهتری خواهد داشت و میزان مصرف سوخت نیز تا حدی کاهش پیدا می‌کند.

معرفی انواع گیربکس اتوماتیک

همانطور که اشاره کردیم، گیربکس اتوماتیک دارای انواع مختلفی است که هریک از آنها مزایا و معایب خاصی دارند. در این بخش انواع گیربکس اتوماتیک را به همراه ویژگی‌ها و نحوه عملکرد آنها به شما معرفی می‌کنیم.

گیربکس دستی اتوماتیک (Automated Manual Transmission)

این مدل ساده‌ترین مدل گیربکس اتوماتیک است که ترکیبی از گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک بوده و امکان دستی تغییر دنده‌ها را برای راننده فراهم می‌کند اما در عین حال از یک سیستم خودکار برای تغییر دنده استفاده می‌کند. این نوع گیربکس امکان کنترل دستی بر روی دنده‌ها و عملکرد اتومبیل را در اختیار راننده قرار می‌دهد و از مزایای گیربکس اتوماتیک نیز بهره می‌برد که این مزایا شامل سهولت رانندگی در ترافیک شهری و تغییرات خودکار دنده (بدون پدال کلاچ) بر اساس شرایط رانندگی است. گیربکس دستی اتوماتیک بر روی انواع اتومبیل‌ها نصب می‌شود و در مقایسه با مدل دستی، عملکرد حرفه‌ای‌تری دارد.

گیربکس اتوماتیک دوکلاچه (Dual-clutch automatic gearbox)

گیربکس اتوماتیک دوکلاچه یکی دیگر از انواع گیربکس اتوماتیک است که مدل پیشرفته آن محسوب می‌شود و دارای دو کلاچ مستقل است. این گیربکس به منظور بهبود فرآیند تغییر دنده‌ و کنترل بهتر انتقال نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام تغییر دنده‌ها، یک کلاچ باز می‌شود و به طور همزمان کلاچ دیگر بسته می‌شود تا تعویض دنده به سرعت و بدون قطع نیرو انجام شود. گیربکس اتوماتیک دوکلاچه، عمل تغییر دنده‌ها را به صورت خودکار انجام می‌دهد و به دخالت دست راننده نیازی ندارد. به علت دارا بودن کلاچ‌های دوگانه و سیستم کنترل پیشرفته، تغییر دنده‌ها در گیربکس اتوماتیک دوکلاچه بسیار سریع و با دقت انجام می‌شود. این گیربکس امکان رانندگی آسان و تغییر دنده‌ها به صورت دستی را نیز برای شما فراهم می‌کند. جالب است بدانید که این مدل گیربکس معمولا در اتومبیل‌های مدل بالا کاربرد دارد و برای اولین بار توسط شرکت پورشه مورد استفاده قرار گرفت.

مطالعه کنید: گیربکس دو کلاچه چیست؟

گیربکس اتوماتیک تورک کانورتر (Torque converter)

از دیگر انواع گیربکس اتوماتیک می‌توانیم به گیربکس تورک کانورتر یا مبدل گشتاور اشاره کنیم که ساختار و عملکرد آن کمی پیچیده است و نیرو را از موتور به گیربکس منتقل می‌کند. ویژگی برجسته این گیربکس انتقال نیرو به صورت نرم و بدون قطعی و شکست است؛ یعنی تغییر دنده‌ها بدون وقفه و لرزش انجام می‌شود که این ویژگی منجر به تسهیل رانندگی در ترافیک شهری خواهد شد. این گیربکس از هیدرولیک برای تعویض دنده استفاده می کنند و همچنین امکان استفاده از حالت تغییر دنده‌های دستی را نیز در اختیار راننده قرار می‌دهد. گیربکس اتوماتیک تورک کانورتر معمولا در خودروهای لوکس و مدل بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیربکس دستی هوشمند (Intelligent Manual Transmission)

گیربکس دستی هوشمند (IMT) یکی دیگر از انواع گیربکس اتوماتیک است که در دسته گیربکس‌های گران قیمت قرار دارد. این نوع گیربکس فاقد پدال کلاچ است و کلاچ را به طور خودکار کنترل می‌کند اما تعویض دنده باید به صورت دستی و با استفاده از اهرم دنده انجام شود. گیربکس دستی هوشمند به طور معمول در خودروهای کم مصرف و سازگار با محیط‌ زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ترکیب جالبی از سادگی گیربکس دستی و راحتی گیربکس اتوماتیک است.

عملکرد این مدل به این صورت است که راننده به صورت دستی، دنده‌ها را تغییر می‌دهد، اما کلاچ آن دستی عمل نمی‌کند. به جای کلاچ دستی، یک سیستم هوش مصنوعی تشخیص می‌دهد که شما قصد تغییر دنده دارید و به طور خودکار کلاچ را برای شما کنترل می‌کند. این سیستم، زمان مناسب برای تغییر دنده تشخیص می‌دهد و باعث می‌شود کلاچ با دقت بالا و به طور بهینه باز و بسته شود. این تکنولوژی موجب کنترل دقیق‌تر راننده در هنگام تغییر دنده‌ها و همچنین افزایش بهره‌وری سوخت می‌شود.

مطالعه کنید: علائم خرابی بلبرینگ گیربکس

گیربکس اتوماتیک CVT (Continuous Variable Transmission)

گیربکس CVT یا سیستم انتقال قدرت پیوسته از دیگر انواع گیربکس اتوماتیک خودرو است که در مقایسه با سایر مدل‌های گیربکس و اتوماتیک، عملکرد خاصی دارد. اصلی‌ترین ویژگی گیربکس CVT این است که به جای دارا بودن دنده‌های ثابت، نسبت دنده‌ها به صورت پیوسته، تغییر پیدا می‌کند. در یک گیربکس CVT یک بکسل متغیر به عنوان ابزار اصلی برای انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها عمل می‌کند. این بکسل متغیر به صورت مداوم موقعیت خود را تغییر می‌دهد تا نسبت دنده و سرعت اتومبیل با یکدیگر مطابقت داشته باشد. یعنی گیربکس CVT بدون وقفه و تغییر سرعت، به طور پیوسته تغییر پیدا می‌کند. این ویژگی به تسهیل رانندگی، تسریع تعویض دنده و کاهش مصرف سوخت کمک بسیاری خواهد کرد. گیربکس CVT معمولا در خودروهای کم مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرد و تجربه رانندگی آسان را برای شما فراهم می‌کند.

گیربکس اتوماتیک DSG (Direct-Shift Gearbox)

گیربکس DSG یا گیربکس دوقلو یا تعویض مستقیم نیز یک مدل پیشرفته از انواع گیربکس اتوماتیک است که توسط شرکت ولکس ‌واگن توسعه یافته و ترکیبی از ویژگی‌های گیربکس دستی و اتوماتیک را ارائه می‌دهد. این گیربکس دارای دو سری دنده مجزا است که به صورت موازی قرار دارند. یک سری یکی برای دنده‌های زوج و دیگری برای دنده‌های فرد تعبیه شده است. این دندها یا از طریق یک صفحه تغییر دنده دستی و یا با استفاده از دکمه‌های موجود در دسته فرمان تغییر داده می‌شوند. ویژگی برجسته گیربکس DSG این است که تغییر دندها به صورت بسیار سریع و بدون وقفه انجام می‌شود. یعنی در حین تغییر دنده، یک دنده باز می‌شود و دنده دیگر بسته می‌شود تا این فرآیند با سرعت بالا انجام شود. این مدل گیربکس در خودروهای لوکس مورد استفاده قرار می‌گیرد و رانندگی با آنها بسیار ساده است.

تمامی انواع گیربکس اتوماتیک به واسطه خودکار ساختن فرآیند تعویض دنده، امکان رانندگی کم تنش و راحت را برای شما فراهم می‌آورند. این گیربکس‌ها موجب بهبود عملکرد اتومبیل و کاهش مصرف سوخت نیز می‌شوند. بنابراین در مقایسه با گیربکس دستی، مزایای بیشتری ارائه می‌دهند و طبعا قیمت و هزینه نگهداری آنها نیز بالاتر است.

بهترین نوع گیربکس اتوماتیک کدام است؟

حال که با انواع گیربکس اتوماتیک و عملکرد آنها آشنا شدید، سوالی که اکنون ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که بهترین نوع گیربکس کدام است؟ برای انتخاب بهترین نوع گیربکس باید به نوع نیاز، مدل اتومبیل و قطعات آن توجه داشته باشید. اگر در یک شهر شلوغ و پرترافیک رانندگی می‌کنید، گیربکس تورک کانورتر گزینه مناسبی برای شما است. اگر به دنبال کاهش مصرف سوخت اتومبیل و رانندگی آسان هستید، گیربکس CVT گزینه ایده‌آل شما است. اما اگر به دنبال بهترین عملکرد و کارایی همه جانبه هستید و اتومبیل شما نیز دارای قطعات جدید و به روز است، گیربکس DSG به عنوان بهترین مدل گیربکس اتومبیل در نظر گرفته می‌شود.

جمع بندی

ما در این مطلب عمکلرد و ویژگی‌های گیربکس اتوماتیک را مورد بررسی قرار دادیم و شما را با انواع گیربکس اتوماتیک نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید، گیربکس اتوماتیک نوعی جعبه دنده و دستگاه انتقال نیرو در خودرو است که دنده را بدون نیاز به هیچگونه ورودی و دخالت دستی از جانب راننده تغییر می‌دهد. انواع گیربکس اتوماتیک نیز با عملکردهای متفاوت، تعویض دنده را به صورت خودکار انجام می‌دهند و رانندگی را برای شما ساده‌تر می‌سازند.