سنسور سرعت خودرو چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

سنسور سرعت خودرو چیست و چه وظایفی را بر عهده دارد؟ سنسور سرعت خودرو یکی از اجزای مهم در سیستم‌های کنترلی و ایمنی خودروها است که بر اساس اصول فیزیکی و الکترونیکی کار می‌کند. این قطعه حیاتی، سرعت اتومبیل را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات بدست آمده را با کامپیوتر خودرو (ECU) به اشتراک می‌گذارد. سنسور سنجش سرعت خودرو یک دستگاه کوچک است که معمولا بر روی جعبه دنده نصب می شود و نقش مهمی را در سیستم‌های گیربکس و کروز کنترل اتومبیل شما ایفا می‌کند. سنسور سرعت اتومبیل دارای انواع مختلفی است که هریک از آنها با استفاده از فناوری خاصی ساخته شده‌ و عملکرد متفاوتی دارند. سنسور سرعت و کامپیوتر خودرو دارای ارتباط نزدیکی با یکدیگر هستند و هماهنگی میان آنها تاثیر بسزایی بر عملکرد بهینه اتومبیل دارد. در ادامه این مطلب سازوکار و انواع سنسور خودرو را مورد بررسی قرار می‌دهیم شما را با نحوه عملکرد این قطعه پرکاربرد در سیستم اتومبیل بیشتر آشنا خواهیم کرد. با تهران یکتا فعال حوزه فروش لوازم یدکی ماشین سنگین همراه باشید.

سنسور سرعت خودرو چیست؟

سنسور سرعت خودرو که تحت عنوان سنسور سرعت انتقال یا سنسور سرعت شافت خروجی نیز شناخته می‌شود، یک دستگاه کوچک است که سرعت اتومبیل را اندازه گیری کرده و به واحد کنترلی خودرو ارسال می‌کند. این اطلاعات به سیستم‌های ایمنی خودرو مانند سیستم‌های ترمز ضد قفل (ABS) و کنترل پایداری خودرو (ESC) ارائه می‌شود تا در صورت لغزش و یا وقوع وضعیت‌های خطرناک، اقدامات لازم را انجام دهند.

مطالعه کنید: معرفی سیستم انتقال قدرت خودرو

عملکرد سنسور سرعت به این صورت است که سرعت خودرو را به دقت اندازه‌گیری کرده و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند. این سیگنال الکتریکی سپس به سیستم ECU ارسال می‌شود و کامپیوتر اتومبیل نیز از اطلاعات بدست آمده برای کنترل سرعت، جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها در زمان ترمز، کنترل پایداری و نمایش سرعت بر روی صفحه کیلومتر خودرو استفاده می‌کند. بنابراین اطلاعات مربوط به سرعت از سنسور سرعت به کامپیوتر خودرو ارسال می‌شود و کامپیوتر نیز از آن‌ها در جهت انجام این وظایف بهره می‌برد تا عملکرد خودرو را بهبود بخشد و سطح ایمنی آن را ارتقاء دهد.

وظایف سنسور سرعت خودرو

سنسور سرعت خودرو اطلاعات مهمی را از سرعت فعلی خودرو به کامپیوتر و سیستم‌های کنترلی مختلف انتقال می‌دهد تا بهبود عملکرد و ایمنی خودرو را تضمین کند. برخی از مهم‌ترین وظایف سنسور سرعت خودرو شامل موارد زیر است:

اندازه‌گیری سرعت

وظیفه اصلی سنسور سرعت، اندازه‌گیری سرعت فعلی خودرو است که اطلاعات دقیقی را درباره سرعت خودرو به راننده و سیستم‌های کنترلی ارائه می‌دهد.

کنترل سرعت

اطلاعات سرعت توسط سنسور به کامپیوتر خودرو منتقل می‌شود. کامپیوتر نیز با استفاده از این اطلاعات می‌تواند سرعت موتور و ترمزها را به طور خودکار تنظیم کند تا سرعت خودرو در محدوده ایمن و مجاز حفظ شود.

کمک به عملکرد بهینه سیستم ترمز ضد قفل (ABS)

اگر سنسور سرعت، اطلاعات مربوط به تغییر سرعت چرخ‌ها را در اختیار کامپیوتر خودرو قرار دهد، سیستم ABS می‌تواند ترمز‌ها را به طور دقیق کنترل کند تا از قفل شدن چرخ‌ها در حین ترمز جلوگیری کرده و در شرایط بحرانی به راننده کمک کند.

مطالعه کنید: ترمز abs چیست؟

کنترل پایداری خودرو (ESC)

سنسور سرعت می‌تواند اطلاعات مهم را به سیستم کنترل پایداری خودرو بدهد تا در صورت لغزش یا از دست دادن کنترل، اقدامات لازم را انجام دهد و خودرو را در مسیر اصلی نگه دارد.

نمایش سرعت

اطلاعات سرعت از سنسور به صفحه کیلومتر خودرو ارسال می‌شود تا راننده بتواند سرعت فعلی خودرو را مشاهده کرده و از وضعیت لحظه‌ای سرعت خود مطلع شود.

کنترل مصرف سوخت

انتقال اطلاعات سرعت به کامپیوتر خودرو کمک می‌کند تا میزان مصرف سوخت را به طور بهینه تنظیم کند. به عنوان مثال، در سرعت بالا ممکن است کامپیوتر اتومبیل تنظیمات موتور را به‌گونه‌ای تغییر دهد تا مصرف سوخت کاهش یابد.

مطالعه کنید: بررسی مصرف سوخت انواع کامیون

پیشگیری از افت سرعت

اطلاعات جمع آوری توسط سنسور به کامپیوتر خودرو کمک می‌کند تا در صورت نیاز، تغییرات لازم در توان موتور را اعمال کند و سرعت خودرو را در محدوده مطلوب نگه دارد.

به طور کلی، سنسور سرعت خودرو نقش مهمی را در بهبود عملکرد، ایمنی و کارایی خودروها ایفا می‌کند و با کامپیوتر اتومبیل نیز ارتباط نزدیکی دارد؛ چراکه با ارائه اطلاعات مفید درباره میزان سرعت اتومبیل به ECU کمک می‌کند تا اقدامات لازم و ضروری را برای کنترل بهتر اتومبیل انجام دهد.

انواع سنسور سرعت خودرو

همانطور که اشاره کردیم، سنسور سرعت خودرو دارای انواع مختلفی است که هریک از آنها عملکرد و کاربرد خاصی دارند. انواع سنسور سرعت خودرو شامل:

سنسور اثر هال (Hall Effect)

سنسور اثر هال یک حسگر مغناطیسی است که از یک حسگر موقعیت میل لنگ تشکیل شده است که در برابر آن حسگر هال حرکت می‌کند تا یک میدان مغناطیسی و در نتیجه یک ولتاژ تولید کند. این ولتاژ سپس به واحدهای پردازش سیستم ABS منتقل می‌شود و ماژول کنترل ABS نیز وظیفه اندازه گیری سرعت خودرو را بر عهده دارد.

مطالعه کنید: میل لنگ چیست؟

سنسور سرعت فعال (Active)

سنسور سرعت فعال یک نوع سنسور الکترونیکی است که به صورت فعال و با استفاده از منابع انرژی خود اطلاعات را به دست می‌آورد و به دستگاه کنترلی یا سیستم مدیریت موتور ارسال می‌کند. سنسور فعال تنها زمانی کار می‌کند که با ولتاژ تغذیه شود تا ولتاژ را به سیگنال دیجیتال تبدیل کرده و به سیستم ترمز ضد قفل ارسال نماید. سنسور فعال در تشخیص جهت چرخ‌ها کاربرد دارد و در سرعت‌های پایین بسیار کارآمد است. مزیت اصلی سنسورهای سرعت فعال این است که به جمع‌آوری اطلاعات در زمان واقعی و بدون تأخیر کمک می‌کنند؛ یعنی به منابع خارجی جهت انتقال داده‌ها نیازی ندارند و داده‌ها را به سرعت به سیستم‌های مدیریت اطلاعات ارسال می‌کنند.

سنسور سرعت غیرفعال (Passive)

سنسور سرعت غیرفعال یا سنسور القایی نیز یکی دیگر از انواع سنسور سرعت خودرو است که یک قطعه الکترونیکی است و به منابع انرژی خارجی نیاز دارد تا اطلاعات سرعت را اندازه‌ گیری کند. به عبارت دیگر، این نوع سنسور بر خلاف سنسور فعال به منابع خارجی نیاز دارد تا انرژی لازم برای عملکرد خود را فراهم کند. سنسور غیرفعال به ولتاژ اضافی نیاز ندارد و حرکت چرخشی چرخ را برای ارسال یک سیگنال دیجیتال به سیستم ترمز ضد قفل تشخیص می‌دهد.

نحوه عملکرد سنسور سرعت خودرو

سنسور سرعت خودرو عموماً با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف، سرعت خودرو را اندازه‌گیری و تبدیل به اطلاعات الکترونیکی می‌کند. نحوه عملکرد کلی سنسور سرعت خودرو به شرح زیر است:

جمع آوری اطلاعات

سنسور سرعت در ابتدا باید تغییرات مرتبط با سرعت را اندازه‌گیری کند. این تغییرات با توجه به نوع سنسور ممکن است شامل تغییرات در دوران چرخ‌ها و یا تغییرات در میدان مغناطیسی باشد.

تبدیل اطلاعات

سنسور سرعت، اطلاعات اندازه‌ گیری شده را به سیگنال‌های الکترونیکی تبدیل می‌کند. این سیگنال‌ها معمولاً به شکل ولتاژ یا جریان الکتریکی ارائه می‌شوند و باید به صورتی باشند که قابلیت پردازش الکترونیکی را داشته باشند.

انتقال اطلاعات

در مرحله بعدی، سیگنال‌های الکترونیکی حاوی اطلاعات سرعت به سیستم‌های مربوطه در خودرو ارسال می‌شوند. این ارتباط ممکن است از طریق سیم‌ها یا شبکه‌های ارتباطی دیگر برقرار شود.

پردازش داده‌ها

سیستم‌های کنترل خودرو (همچون ترمز) اطلاعات سرعت را دریافت کرده و برای کنترل عملکرد خودرو از آنها استفاده می‌کنند. این پردازش ممکن است شامل محاسبه سرعت فعلی، تطابق آن با سرعت مطلوب و تصمیمات مرتبط با ترمز‌گذاری و سایر سیستم‌های ایمنی باشد.

نمایش اطلاعات

پس از پردازش اطلاعات، سرعت فعلی خودرو در صفحه کیلومتر به راننده نمایش داده می‌شود تا از سرعت لحظه‌ای اتومبیل خود مطلع شده و نسبت به افزایش یا کاهش آن اقدام نماید.

بنابراین سنسور سرعت خودرو با جمع آوری اطلاعات مربوط به سرعت و انتقال آنها به بخش‌های مربوطه، عملکرد خودرو را کنترل کرده و سرعت را به راننده نمایش می‌دهد.

عیب یابی سنسور سرعت خودرو

نمایش میزان سرعت بر روی صفحه کیلومتر اتومبیل، عملکرد سیستم ترمز ضد قفل، زمان جرقه زنی، سیستم انتقال و کروز کنترل همگی به عملکرد صحیح سیگنال‌های سنسور سرعت خودرو بستگی دارند. بنابراین باید از سلامت و عملکرد بهینه این قطعه اطمینان حاصل کنید. اگر در هنگام رانندگی علائم زیر را مشاهده کردید، احتمالا سنسور سرعت اتومبیل شما دچار مشکل شده است:

عدم نمایش سرعت اتومبیل

عدم نمایش میزان سرعت بر روی صفحه کیلومتر اتومبیل به عنوان اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین نشانه خرابی سنسور سرعت اتومبیل شناخته می‌شود که به راحتی قابل مشاهده است. اگر سرعت سنج اتومبیل شما به درستی کار نکند و میزان سرعت را نمایش ندهد، به احتمال زیاد سنسور سرعت خودرو دچار مشکل شده و باید آن را تعمیر کنید.

روشن شدن چراغ چک اتومبیل

چراغ چک موتور خودرو بنابر دلایل مختلفی همچون خرابی باتری، شمع‌ها و وایرها، ترموستات، مشکل در سیستم چرخش گاز اگزوز و یا نقص فنی سنسور سرعت اتومبیل روشن می‌شود. اگر سنسور سرعت خودرو خراب باشد، واحد کنترل الکترونیکی در اتومبیل ممکن است سیگنال سنسور سرعت را تشخیص ندهد و این خطا منجر به روشن شدن چراغ چک اتومبیل شود. در چنین شرایطی، بهتر است خودروی خود را به یک مکانیک نشان دهید. به این نکته نیز توجه داشته باشید که روشن شدن سنسور ABS یا چراغ کنترل کشش نیز می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در سنسور سرعت خودرو باشد.

عدم عملکرد صحیح کروز کنترل

در اکثر خودروها، عملکرد صحیح سیستم کروز کنترل به سیگنال‌های ورودی از سنسور سرعت بستگی دارد. بنابراین اگر سنسور سرعت خودرو خراب باشد، احتمالا نمی‌توانید کروز کنترل خودرو را فعال کنید. به طور کلی،ECU زمانی که سیگنال مناسبی از سنسور سرعت خودرو دریافت نکند، به طور خودکار کروز کنترل را غیرفعال می کند؛ زیرا حفظ سرعت ثابت توسط کروز کنترل، بدون دریافت داده‌های سنسور سرعت انتقال غیرممکن است. بنابراین در صورت مشاهده نقص فنی در سیستم کروز کنترل، از یک مکانیک بخواهید تا سنسور سرعت اتومبیل شما را بررسی کند.

موارد دیگری همچون اختلال در عملکرد سریع و روان گیربکس، دشواری در ترمزگیری و یا روشن و خاموش شدن چراغ اوردرایو (Overdrive) نیز علائم خرابی سنسور سرعت خودرو هستند که به محض مشاهده باید مورد بررسی قرار گیرند.

جمع بندی

ما در این مطلب موضوع سنسور سرعت خودرو چیست را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم و شما را با نحوه عملکرد و انواع آن نیز آشنا کردیم. همانطور که خواندید، سنسور سرعت یک قطعه الکترونیکی یا مکانیکی است که وظیفه اندازه‌گیری سرعت موتور خودرو را بر عهده دارد و اطلاعات مربوط به سرعت را به سیستم‌های کامپیوتر خودرو منتقل می‌کند. سنسور سرعت از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که از سرعت دورانی موتور، اطلاعات کاربردی جهت کنترل، عملکرد صحیح موتور و انتقال نیرو در خودرو فراهم می‌شود که به بهبود عملکرد خودرو و افزایش بهره‌وری سوخت کمک می‌کند.