تسمه تایم چیست؟

زمان‌بندی نه تنها در دنیای انسان‌ها بلکه در دنیای اتومبیل‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و ارتباط مستقیمی با عملکرد بهینه آنها دارد. تسمه تایم (Timing Belt) قطعه‌ کلیدی و مهمی در موتور خودروها است که نقش حائزاهمیتی را در ایجاد هماهنگی میان اجزای مختلف آن ایفا می‌کند. اما تسمه تایم چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

تسمه تایم نوعی نوار انعطاف‌پذیر است که وظیفه همگام‌سازی حرکات قطعات داخلی موتور خودرو را بر عهده دارد. تسمه تایم در واقع مسئول مرتبط ساختن و نظارت بر عملکرد صحیح و به موقع اجزای درون موتور است که باید به صورت دوره‌ای تعویض شود. اگر تسمه تایم در زمان مناسب خود تعویض نشود، مشکلات جدی در عملکرد موتور اتومبیل به وجود می‌آورد که هزینه تعمیر آنها بسیار بالا است. در ادامه این مطلب همه آنچه که باید درباره تسمه تایم و نحوه عملکرد آن بدانید را به شما توضیح خواهیم داد. با تهران یکتا همراه باشید.

برای استعلام قیمت لوازم یدکی ماشین سنگین کلیک کنید.

تسمه تایم چیست و چه کاربردی دارد؟

برای درک اینکه تسمه تایم چیست و چگونه عمل می‌کند، آن را مانند زنجیر دوچرخه برای وسیله نقلیه در نظر بگیرید. تسمه تایم یک قطعه مهم در سیستم موتور اتومبیل است که قطعات متحرک داخلی آن را هماهنگ نگه می‌دارد. تسمه تایم یک تسمه لاستیکی با دندانه‌های سخت است که حرکت میل لنگ و میل سوپاپ را به یکدیگر متصل کرده و به نوعی آنها را هماهنگ می‌کند تا دریچه های ورودی و خروجی موتور به موقع و به طور همزمان با پیستون‌ها باز و بسته شوند. اگر میل لنگ و میل سوپاپ به صورت ناهماهنگ کار کنند، خودرو نیز به درستی کار نخواهد کرد.

موضوع زمان‌بندی در عملکرد اجزای داخلی موتور اتومبیل از اهمیت بالایی برخوردار است و تسمه تایم، وظیفه نظارت بر عملکرد صحیح و به موقع این اجزا را بر عهده دارد. زیرا اگر سوپاپ‌های ورودی خیلی سریع باز شوند، ممکن است مخلوط سوخت و هوا بیش از حد به داخل محفظه احتراق موتور جریان پیدا کند که این امر منجر به احتراق ضعیف و کاهش قدرت موتور می‌شود. اما اگر سوپاپ‌های اگزوز خیلی زود باز شوند نیز محفظه احتراق موتور، فشار خود را از دست می‌دهد و موجب کاهش جریان برق خواهد شد. بنابراین اگر اجزای موتور اتومبیل به صورت هماهنگ عمل نکنند، ممکن است با یکدیگر برخورد کرده و دچار نقص فنی شوند که در این صورت به تعمیر و صرف زمان و هزینه نیاز دارند.

بنابراین در پاسخ به این سوال که کار تسمه تایم چیست ؟ باید بگوییم که تسمه تایم وظیفه همگام‌سازی حرکت قطعات مختلف موتور احتراق داخلی را بر عهده دارد که میل لنگ خودرو را به میل سوپاپ‌ها متصل می‌کند.

مطالعه کنید: میل لنگ چیست

تسمه تایم چگونه کار می‌کند؟

تسمه تایم نوعی تسمه انعطاف‌پذیر است که در موتورهای احتراق داخلی بین میل سوپاپ و میل لنگ خودرو قرار می‌گیرد. تسمه تایم با توجه به طراحی و مکانیزم موتور، همگام‌سازی حرکت این دو قطعه را انجام می‌دهد. در واقع تسمه تایم، زمان‌بندی صحیح چرخش میل سوپاپ و میل لنگ را کنترل می‌کند.

عملکرد تسمه تایم به این صورت است که محور میل لنگ خودرو که در پایین موتور واقع شده، نوعی حرکت دورانی از پایین به بالا ایجاد می‌کند. این حرکت دورانی به عنوان ورودی به تسمه تایم عمل می‌کند. سپس تسمه تایم این حرکت دورانی را به میل سوپاپ منتقل می‌کند. محور میل سوپاپ در بالای موتور قرار دارد و حرکت آن به صورت دورانی از بالا به پایین است.

مطالعه کنید: انواع تسمه ماشین سنگین

تسمه تایم این دو محور را به گونه‌ای با یکدیگر همگام می‌کند که سوپاپ‌ها و سیلندرهای موتور به طور صحیح و در زمان مناسب باز و بسته شوند. این همگام‌سازی موجب بهبود عملکرد موتور، افزایش کارایی سوخت ‌مصرفی و کاهش آلودگی محیطی می‌شود. به عبارت دیگر، تسمه تایم وظیفه اصلی هماهنگ ساختن اجزای داخلی موتور را بر عهده دارد تا موتور به طور بهینه عمل کند. اصطلاح "تایم" در اینجا به معنای آن است که تسمه به موتور کمک می‌کند تا به خوبی بتواند زمان‌بندی عملکرد اجزای موتور را کنترل کند.

علت پاره شدن تسمه تایم چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، تسمه تایم یک قطعه مصرفی است و باید به صورت دوره‌ای و در زمان مشخص تعویض شود.عمر مفید تسمه تایم به مدل موتور اتومبیل بستگی دارد اما به طور معمول باید حداقل هر 60,000 تا 100,000 کیلومتر و پیش از پاره شدن آن تعویض شود؛ زیرا در صورت پارگی تسمه تایم، میل سوپاپ و میل لنگ با یکدیگر برخورد کرده و موجب خرابی موتور می‌شوند. علاوه بر اتمام عمر مفید، دلایل دیگری نیز می‌توانند منجر به پاره شدن تسمه تایم شوند که برخی از آنها شامل:

• فشار نامناسب بر روی تسمه تایم می‌تواند به خرابی آن منجر شود. اگر فشار زیادی بر تسمه تایم وجود داشته باشد، ممکن است موجب ترک خوردن و در نهایت پارگی آن شود. فشار کم نیز منجر به عدم همگام‌سازی اجزای موتور و خرابی تسمه خواهد شد.
• سایش بیش از حد و وجود آلودگی‌هایی مانند روغن و گرد و غبار بر روی تسمه منجر به ایجاد ترک و در نهایت پاره شدن آن خواهد شد.
• شرایط دمایی بسیار بالا یا پایین موجب تضعیف تسمه تایم و پاره شدن آن می‌شود. در شرایط دمایی بسیار بالا، لاستیک تسمه نرم‌تر شده و این امر ممکن است موجب ایجاد فشار و کشش بیش از حد بر تسمه و پاره شدن آن شود.
• بروز تغییرات غیرمنتظره در تنظیمات موتور مانند تنظیم سوپاپ‌ها یا زمان‌بندی سوخت، منجر به تغییر در ضریب فشار بر تسمه تایم و خرابی آن خواهد شد.

به منظور جلوگیری از پاره شدن تسمه تایم باید نسبت تعویض به موقع آن اقدام کرده و دستورالعمل‌های تولیدکننده آن را نیز رعایت کنید.

مطالعه کنید: سوپاپ ساعتی کامیون چیست؟

علائم خرابی تسمه تایم

خرابی تسمه تایم موجب ایجاد اختلال در عملکرد بهینه اجزای مختلف موتور خودرو شده و پاره شدن آن نیز معمولا علامت و هشدار خاصی ندارد. با این حال برخی از علائم خرابی تسمه تایم که نشان دهنده وجود نقص فنی احتمالی در آن است شامل:

• شنیدن صداهای غیرعادی از موتور
• کاهش قدرت و شتاب موتور
• گرم شدن بیش از حد موتور
• لرزش موتور
• مشکل در استارت خوردن و روشن شدن خودرو
• نشت روغن
• خاموش شدن ناگهانی موتور
• دود بیش از حد اگزوز

در صورت مشاهده علائم بالا حتما تسمه تایم اتومبیل خود را بررسی کرده و از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید.

نحوه تعویض تسمه تایم

تعویض تسمه تایم یک فرآیند پیچیده است که باید توسط افراد متخصص در حوزه مکانیک خودرو انجام شود. با این حال برای تعویض تسمه تایم ابتدا باید موتور اتومبیل را خاموش کرده و سپس سیم کمکی باتری را قطع کنید تا از ایجاد شوک الکتریکی جلوگیری شود. جهت دسترسی به تسمه تایم، پوشش‌ها و قطعات مورد نیاز را باز کرده و سیستم خنک کننده را تخلیه کنید. پس از آن با استفاده از ابزار مناسب، فشار تسمه قبلی را تخلیه کرده و تسمه تایم را جدا کنید. در برخی موارد، قطعات جانبی و مرتبط با تسمه تایم نیز باید تعویض شوند که این مورد به نوع خودور بستگی دارد.

پس از انجام مراحل بالا، تسمه تایم جدید را نصب کرده و فشار متناسب با آن را نیز به دقت تنظیم کنید. اطمینان حاصل کنید که زمان‌بندی مناسبی جهت همگام‌سازی میل سوپاپ و میل لنگ خودرو تنظیم شده است. پس از نصب تسمه تایم، پوشش‌ها و قطعات دسترسی را مجددا در جای خود قرار دهید، سیستم خنک کننده را پر کنید و سپس موتور را امتحان کرده و عملکرد صحیح تسمه تایم را مورد بررسی قرار دهید.

مطالعه کنید: بهترین زمان تعویض تسمه تایم

هرزگرد تسمه تایم چیست؟

هرزگرد تسمه تایم یکی از اجزای مهم در سیستم زمان‌بندی موتور خودرو است که وظیفه اصلی آن تنظیم میزان فشار مناسب بر تسمه تایم است. عملکرد صحیح تسمه تایم به شدت تحت تاثیر فشار مناسب قرار دارد تا بتواند همگام‌سازی مناسبی میان اجزای موتور برقرار نماید. این فشار باید به دقت توسط هرزگرد تسمه تایم تنظیم شود تا تسمه به درستی در حالت تنظیم باقی بماند و در زمان تغییر سرعت یا دما نیز حالت استاندارد خود را از دست ندهد.

هرزگرد در واقع به عملکرد صحیح تسمه تایم کمک کرده و از شکسته شدن آن نیز جلوگیری می‌کند. این قطعه معمولا در سیستم تسمه موتور خودرو نصب می‌شود و نقش مهمی را در عملکرد بهینه آن ایفا می‌کند.

بلبرینگ تسمه تایم چیست؟

بلبرینگ تسمه تایم یک قطعه کوچک در سیستم موتور خودرو است که وظیفه اصلی آن ثابت نگه داشتن تسمه تایم در جایگاه مخصوص است تا به اعمال فشار مناسب بر آن کمک کند. تسمه تایم باید به درستی تنظیم شود تا موتور بتواند به درستی کار کند. بلبرینگ تسمه تایم در هرزگرد تسمه تایم نصب می‌شود و به عنوان یک عنصر تنظیم کننده عمل می‌کند.

اگر بلبرینگ به درستی کار نکند و یا خراب شود، فشار اعمال شده بر تسمه تایم تغییر پیدا می‌کند که این تغییر نیز موجب ایجاد مشکلاتی در عملکرد موتور خواهد شد. بنابراین، سلامت بلبرینگ تسمه تایم از اهمیت بالایی برخوردار است و به نگهداری منظم نیاز دارد.

مطالعه کنید: انواع بلبرینگ ماشین سنگین

سفت کن تسمه تایم چیست؟

سفت کن تسمه تایم نیز قطعه مهم دیگری است که به تنظیم فشار وارده بر تسمه تایم کمک می‌کند تا همگامی صحیح میان سوپاپ‌ها و میل لنگ خودرو برقرار شود. در واقع سفت کن تسمه تایم، فشار اعمال شده بر تسمه تایم را تنظیم می‌کند و وضعیت آن را در حالت تعادل نگه می‌دارد. این فشار و کشش باید به گونه‌ای تنظیم شود تا فشارهای اضافی وارده را خنثی کرده از پاره شدن تسمه نیز جلوگیری نماید.

اگر فشار تسمه تایم به صورت نادرست تنظیم شود، ممکن است بیش از حد کشیده شود و یا به اندازه کافی کشیده نشود که هر دو حالت منجر به ایجاد اختلال در عملکرد موتور خواهد شد. به طور کلی، سفت کن تسمه تایم به عملکرد صحیح و ایده‌آل تسمه تایم و همگامی مناسب اجزای موتور کمک می‌کند و از ایجاد مشکلات ناشی از اعمال فشار نادرست بر تسمه تایم نیز جلوگیری به عمل می‌آورد.

جمع بندی

ما در این مطلب موضوع تسمه تایم چیست و چه کاری انجام می‌دهد را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم و شما را با نحوه عملکرد این قطعه مهم در اتومبیل آشنا کردیم. همانطور که خواندید، تسمه تایم یک قطعه حیاتی در موتور اتومبیل است که حرکت میل لنگ خودرو و میل سوپاپ را به یکدیگر متصل کرده و به نوعی آنها را هماهنگ می‌سازد. تسمه تایم، زمان بسته و باز شدن سوپاپ‌ها و جابه‌جایی سیلندرها را تنظیم می‌کند تا قدرت موتور به درستی به چرخ‌ها منتقل شود.